Ach, Elio. Wat wist hij lezersharten te beroeren, toen hij in Noem me bij jouw naam verliefd werd. Met zijn obsessieve puberblik volgde hij elk spoor van de oudere ­Oliver. André Aciman slaagde erin om Elio's simultane vertwijfeling en verbetenheid te vangen in een even lichtvoetige als doorleefde roman. Dankzij de verfilming werd ook de boekversie van Call Me By Your Name een hit.

Twaalf jaar later waagt Aciman zich aan een vervolg. Vind me bestaat uit vier delen waarvan de titels verwijzen naar het tempo in muziekstukken. Elio is inmiddels concertpianist en docent aan de muziekacademie. Het duurt tot bladzijde 105 voor we hem te zien krijgen, in ­Rome. Elio heeft de gewoonte om met zijn vader, Samuel, bedevaarten te maken langs plekken in Rome die betekenisvol zijn voor de twee. Een van die plekken is het Caffè Sant' Eustachio waar Oliver en Elio een memorabele nacht beleefden. Samuel vertelt dat het café aanvankelijk belangrijk was voor Elio, maar later ook voor hem, dankzij de bedevaarten: 'Je zou kunnen zeggen dat onze herinneringen in elkaar zijn gaan overvloeien.' Dit is Aciman ten voeten uit. Herinneringen zijn gelaagd en veranderlijk, kunnen aan meerdere personages gaan toebehoren. Dit is meteen de mooiste quote uit de eerste helft van het boek.

Aan de bedevaart gaat een treinreis vooraf. Samuel, inmiddels lang gescheiden van Elio's moeder, ontmoet er de vrouw van zijn leven. In eerdere romans als Witte nachten en Het raadsel van de liefde toonde Aciman zich als een gretig analyticus van de prille fase van romantische relaties. Hij wil weten hoe een relatie begint, wat mensen uit elkaar houdt of juist laat samenkomen. Hier is het meteen raak tussen Samuel en Miranda. Al na een dag klinkt het zo tussen de twee:

Zij: 'Waar verlangde je zo wanhopig naar in die jaren?'

Hij: 'Naar iemand die me door en door zou kennen, die mij als het ware in zich had.'

Het stikt van dit soort ongeloofwaardige dialogen in dit boek. Wanneer Miranda een banaliteit opdist over de dingen in het leven die mensen niet doen uit angst, zegt hij, totaal onder de indruk: 'Waar heb jij zo leren denken?' Helaas wordt de lezer minder omvergeblazen.

Mijnenveld

In deel twee van het boek leert Elio een oudere man kennen in Parijs. Het is een intens moment en toch doet de relatie die opbloeit Elio vooral verlangen naar Oliver. In deel drie overkomt Oliver iets gelijkaardigs - ik hoef u waarschijnlijk niet te vertellen waartoe dit alles leidt in het slotakkoord. Die voorspelbaarheid is overigens geen bezwaar. We lezen deze auteur niet om de plot, wel om zijn psychologisch vernuft, zijn elegante stijl en de essayistische passages, die het werk meer diepgang verlenen. Alleen vallen deze elementen hier tegen. Alle personages nemen hoogdravende volzinnen in de mond en hebben, zo wil Aciman ons doen geloven, iets ironisch in hun manier van doen. In Noem me bij jouw naam wist Aciman het amoureuze mijnenveld met veel meer finesse in beeld te brengen.

Dan de stijl. We lezen hier zinnen die zich op sierlijke wijze over het blad slingeren, maar ook een hoop platitudes. 'Hij kuste me vol verlangen', schrijft Aciman. Of 'Hij kan me lezen als een boek.' Op filosofisch vlak is de auteur vooral geïnteresseerd in hoe de tijd werkt. Niets bevindt zich volledig in het verleden, net zoals de toekomst haar omgekeerde schaduw werpt in het heden. Aan de hand van enkele passages illustreert Aciman zijn inmiddels welbekende thema. Elders deed hij dat beter.

De meeste lezers zullen dit boek ter hand nemen omdat ze benieuwd zijn naar een ontmoeting tussen de oudere Elio en Oliver. Helaas slaat de emotionele vervoering van de personages niet over op de lezer. Aciman had Elio en Oliver beter niet tot leven gekust. Zijn roman vormt de perfecte illustratie van een observatie die Samuel maakt in de trein: 'Het punt is dat die magie van een eerste ontmoeting nooit blijft duren.'

Vertaald door Peter Abelsen, Ambo/Anthos, 248 blz., 21,99 €. Oorspronkelijke titel: 'Find me'.

Verberg tekst

In het eerste deel reist Samuel, oud-professor die nu dissertaties bewerkt en begeleidt, van de VS naar Rome om er een lezing te geven. In de trein naar Rome deelt hij de coupé met de knappe, jonge Amerikaanse fotografe Miranda, die op weg is naar haar terminaal zieke vader. Als ze aan de praat raken blijken ze erg op dezelfde golflengte te zitten. Samuel gaat met Miranda mee naar haar vader, daarna gaat ze mee naar Samuels hotel en de volgende dag gaat ze mee naar zijn afspraak met zoon Elio. In deel twee wordt Elio, nu bekend pianist, tijdens een kamermuziekconcert in Parijs verliefd op oudere pianist Michel. Daarna raken ze aan de praat en hoewel Michel twee keer zo oud is, krijgen ze een relatie. Maar Elio moet steeds denken aan zijn grote liefde Oliver. Van de Amerikaanse universitair docent vergelijkende literatuurwetenschap (1951) verschenen diverse goed ontvangen romans. Dit min-of-meer vervolg op zijn succesvolle, verfilmde debuut ‘Noem me bij jouw naam’* is ook heel prettig leesbaar, goedgeschreven, subtiel en invoelend, maar extra boeiend voor wie de voorganger heeft gelezen en gewaardeerd. Verberg tekst